بسته بندی سبز که به عنوان بسته بندی پایدار نیز شناخته می شود، به استفاده از مواد و تکنیک های طراحی اطلاق می شود که تأثیر کمتری بر محیط زیست دارند.
این نوع بسته بندی برای به حداقل رساندن ضایعات، کاهش مصرف انرژی و کاهش انتشار کربن در طول چرخه عمر آن طراحی شده است. بسته بندی سبز اغلب شامل مواد ساخته شده از منابع تجدیدپذیر مانند پلاستیک های گیاهی یا کاغذ بازیافتی است.
یکی از رویکردهای نوآورانه در بسته بندی سبز، استفاده از مواد زیست تخریب پذیر یا کمپوست پذیر است که می توانند به طور طبیعی بدون باقی ماندن بقایای مضر در محیط تجزیه شوند. برندهای بسته بندی به طور فزاینده ای از این جایگزین های سازگار با محیط زیست برای بسته بندیهای پلاستیکی سنتی استفاده میکنند تا ردپای محیطی خود را کاهش دهند و برای مصرف کنندگان آگاه به محیط زیست جذابیت داشته باشند.
علاوه بر این، پیشرفتهای فناوری امکان توسعه انواع جدیدی از راهحلهای بستهبندی سبز را فراهم کرده است که هم مؤثر و هم پایدار هستند و به آینده روشنتری برای گزینههای بستهبندی سازگار با محیط زیست منجر میشوند.
اصطلاح بستهبندی سبز امروزه بیش از هر زمان دیگری به گوش میخورد اما بسیاری از افراد بطور دقیق نمیدانند که بستهبندی سبز به چه معنا است؛ هدف و کاربرد آن چیست و چه مزایا و اهمیتی دارد.
اگر بخواهیم صرفا به حوزه چاپ و بستهبندی بپردازیم بستهبندی سبز، سازگار با محیط زیست یا پایدار، تلاشی برای تولید محصولات مخصوص بستهبندی است که کمترین آسیب را هنگام تولید یا پس از استفاده و رهایی به محیط زیست میرسانند.
تلاش برای به حداقل رساندن زباله و ضایعات تولیدی جهت بستهبندی و به حداکثر رساندن مواد اولیه پایدار (مواد زیستتخریبپذیر یا قابل بازیافت) اصول تولید بستهبندیهای سبز هستند.
البته در بستهبندی پایدار مسائلی مانند استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر و کاهش مضرات زیستمحیطی حاصل از تولیدات مانند گازهای گلخانهای و… نیز مطرح هستند.
امروزه هر محصول، کالا یا فرآوردهای به نحوی بستهبندی و سپس عرضه میشود و این بستهبندیها عموما از موادی مانند پلاستیک، پلیاتیلن، استریوفوم و… هستند که تجزیهناپذیر و صدها سال آثار مخرب آنها در محیط زیست باقی میماند.
در بستهبندی سبز از موادی استفاده میشود که در طبیعت قابل باروری یا تجدید هستند و پروسه تولید آنها کمترین زیان زیستمحیطی را داشته و در طبیعت نیز قابل تجزیه یا بازیافت هستند.
در بستهبندی پایدار میزان موادی که برای هوا، آب، خاک، گیاهان و جانواران اثرات مخرب دارند کاهش یافته و موادی که به راحتی در طبیعت تجزیه شده و اثر منفی ندارند تا حد ممکن جایگزین میشود.
در این نوع بستهبندی از مواد حاصل از منابع طبیعی، کمتر استفاده شده و حتی در روند تولید آنها تلاش میشود که از انرژیهای قابل تجدید و غیرفسیلی مانند انرژی بادی، خورشیدی و… استفاده میشود.
در پروسه بستهبندی پایدار از موادی مانند مواد فرآوری شده گیاهی، کامپوست و بیوپلیمرهای تجزیهپذیر، مواد قابل بازیافت، پلاستیکهای گیاهی و تجزیهپذیر، منابع تجدیدپذیر و… استفاده میشود.
بنابراین زمانی که از بستهبندی سبز صحبت میکنیم منظور محصولات بستهبندی است که تولید و استفاده از آنها کمترین آسیب را به منابع طبیعی و محیط زیست دارد.
✅ در نتیجه، بسته بندی سبز رویکردی پایدار برای بسته بندی است که مسئولیت زیست محیطی و کاهش ضایعات را در اولویت قرار می دهد. بسته بندی سبز با استفاده از موادی که به راحتی قابل بازیافت و تجزیه زیستی هستند، به حداقل رساندن ردپای اکولوژیکی محصولات است.
این نوع بسته بندی همچنین اغلب شامل تکنیک های طراحی نوآورانه برای بهینه سازی فضا و کاهش مصرف مواد است. با افزایش آگاهی مصرف کنندگان در مورد مسائل زیست محیطی، انتظار می رود تقاضا برای بسته بندی سبز افزایش یابد.
برای کسب و کارها بسیار مهم است که از شیوه های بسته بندی سبز استفاده کنند تا به آینده ای پایدارتر برای سیاره ما کمک کنند. بیایید همه تلاش کنیم تا محصولاتی با بسته بندی سازگار با محیط زیست انتخاب کنیم و از شرکت هایی که پایداری را در اولویت قرار می دهند حمایت کنیم.
اهمیت استفاده از بسته بندی سبز
بستهبندیهای حاصل از مواد شیمیایی که تجزیهپذیر نیستند زمانی که در طبیعت رها میشوند صدها سال زمان نیاز دارد تا کاملا از بین بروند و در این زمان انواع آسیب را به هوا، خاک، آب، گیاهان، جانوران و بطور کل آنچه محیط زیست نام دارد وارد میکنند.
این مسئله زمانی اهمیت خود را نشان میدهد که صنعت بستهبندی با فعالیت گسترده خود یکی از بزرگترین تولیدکنندههای زباله در جهان است؛ بر اساس تحقیقات حدود یکسوم از زبالههای در دست دفن، مربوط به زباله بستهبندی محصولات است.
با این وجود میتوان درک کرد که جایگزینی بستهبندی سبز با بستهبندیهای سنتی تا چهحد میتواند در پاکسازی محیط زیست، حفظ سلامت آن و کاهش مصرف منابع طبیعی اثرگذار باشد.
بطور کل محدود بودن بسیاری از منابع و انرژیهای طبیعی، نیاز آیندگان به محیط زیست سالم و منابع طبیعی، پیامد جدی آسیب به محیط زیست برای زندگی انسان و جانوران، گسترده بودن صنعت بستهبندی، حجم عظیم زباله ناشی از بستهبندی و… اهمیت روی آوردن به بستهبندی سبز را به خوبی توجیه میکند.
مزایای بسته بندی سبز
مزایای این نوع بستهبندی اهمیت آن را به خوبی جلوه میدهد و ازجمله این مزایا میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- حفظ منابع طبیعی با استفاده از مواد بازیافتی یا فرآوریشده
- کاهش مصرف منابع تجدیدناپذیر و سوختهای فسیلی با استفاده از انرژیهای غیرفسیلی
- امکان بازیافت راحت زبالههای حاصل از بستهبندی سبز
- تجزیه سریع بستهبندی سبز در طبیعت
- حداقل بودن آثار مخرب حاصل از تجزیه بستهبندی پایدار در طبیعی
- کاهش تولید زباله از طریق استفاده از تکنولوژیهای مدرن جهت تولید بستهبندیهای بهینهشده
- حفظ کیفیت و عمر مفید، جلوگیری از فساد زودهنگام و واکنش شیمایی محصول در ارتباط به بستهبندی سبز
- افزایش بهرهوری اقتصادی با مصرف کمتر انرژی و مواد در پروسه تولید بستهبندی سبز
- کاهش میزان تولید زباله ناشی از بستهبندی محصولات
- کاهش چشمگیر آسیب به منابع طبیعی و محیط زیست و حفظ آن برای آیندگان
- فرهنگسازی و تشویق عرضهکننده و مصرفکننده جهت اهمیت بیشتر به سلامت محیط زیست
- رونق کسبوکارهایی که از بستهبندی سبز در عرضه محصولات خود استفاده میکنند با ایجاد نگرش مثبت در مشتریان
- حفظ سلامت مصرفکننده با استفاده از مواد آلی و طبیعی در این نوع بستهبندی و…
مواد مورد استفاده در بستهبندی سبز
هدف بستهبندی سبز تولید محصولات با حداقل مواد کربنی است؛ اگرچه دستیابی به کربن صفر بسیار دشوار میباشد اما با انتخاب و جایگزینی مواد اولیه سازگار با محیط زیست میتوان باعث نزدیک شدن به این عدد شد.
موادی که میزان بازیافت، بازسازی یا دفع ایمن آنها بسیار بیشتر است و در یک بازه زمانی کوتاه در محیط زیست تخریب و تجزیه خواهند شد.
مواد زیستتخریبپذیر و قابل بازیافتی که در این نوع بستهبندیها مورد استفاده قرار میگیرد انواع مختلفی داشته که برخی از آنها شامل موارد زیر هستند.
- نشاسته ذرت
- الیاف قارچ
- نیشکر
- پلاستیکهای گیاهی
- کاغذ، پلاستیکها، فلزات بازیافتی یا قابل بازیافت
- کاغذ نازک به دست آمده از پنبه، کتان، بامبو و…
- کاغذهای بیابانی
- مواد قابل کامپوست و…
در تولید این نوع بستهبندیها ممکن است از ترکیباتی به عنوان افزودنی استفاده شود که به تجزیه سریعتر آنها کمک کند.
نماد و کاربرد بستهبندی سبز
امروزه برای بستهبندی بسیاری از وسایل، محصولات خوراکی و کالاها از بستهبندی سبز استفاده میشود، این بستهبندی میتواند جلد اصلی یک محصول یا کاوری برای عرضه آن در مرکز فروش باشد.
نمادهای مختلفی برای بیان بستهبندی سبز وجود دارد که گاهی این نمادها محلی، مخصوص یک برند تولیدی خاص یا تابع مقررات کشور خاص خود هستند؛ این نمادها سبزرنگ و عموما به شکل جوانه، پیکانهای در چرخش، چرخه و… هستند.
هریک از این نمادها به معنی قابل بازیافت بودن بستهبندی، سازگاری بستهبندی با محیط زیست، تولید بستهبندی از مواد بازیافتی، تجزیهپذیر بودن بستهبندی و… است.
نتیجه گیری
بستهبندی سبز روشی پایدار، مورد استقبال و محبوب جهت مقابله با ردپای کربن و کاهش تولید زباله و تخریب محیط زیست است؛ امروزه با افزایش فرهنگ جهانی درصد قابل توجهی از مصرفکنندهها حاضرند بابت بستهبندی سبز بهای بیشتری بپردازند.
بستهبندی سبز حتی میتواند برای کسبوکارهایی که از آن استفاده میکنند ارزش افزوده داشته باشد؛ از طرفی زمانی که یک کسب و کار خود را مدافع سلامت محیط زیست نشان دهد قطعا تاثیر بسزایی در جذب مشتری خواهد داشت.
سوالات متداول
اگر بخواهیم صرفا به حوزه بستهبندی بپردازیم بستهبندی سبز، سازگار با محیط زیست یا پایدار، تلاشی برای تولید محصولات مخصوص بستهبندی است که کمترین آسیب را هنگام تولید یا پس از استفاده و رهایی به محیط زیست میرسانند.
- حفظ منابع طبیعی با استفاده از مواد بازیافتی یا فرآوریشده
- کاهش مصرف منابع تجدیدناپذیر و سوختهای فسیلی با استفاده از انرژیهای غیرفسیلی
- امکان بازیافت راحت زبالههای حاصل از بستهبندی سبز
- تجزیه سریع بستهبندی سبز در طبیعت
بسته بندی سبز در واقع به جنس جعبه های تولید شده بستگی دارد و هر بسته بندی که از متریال کاملا بهداشتی و قابل بازیافت تولید شده است میتواند به نوعی بسته بندی سبز باشد.